Krótka historia komunikacji miejskiej

Historia komunikacji miejskiej w Poznaniu rozpoczęła się w roku 1880, kiedy w Berlinie utworzona została spółka budowniczych kolei Reymer&Masch. Spółka ta koncesję na budowę i eksploatację kolei konnej w Poznaniu otrzymała w dniu 30 czerwca tegoż roku, a już 31 lipca uruchomiona została pierwsza linia tramwaju konnego, prowadząca od centralnego dworca kolejowego do Starego Rynku, przez Kaponierę, Bramę Berlińską, Św. Marcin, Wielką Rycerską (Ratajczaka), Plac Wilhelmowski (pl. Wolności) i Nową (Paderewskiego). Wydarzenie to zapoczątkowało dalszy intensywny rozwój sieci - jeszcze tego samego roku Posener Pferdeeisehnbahn Gesselshaft (Poznańskie Towarzystwo Kolei Konnej), które w sierpniu 1880 r. nabyło od spółki Reymer&Masch prawo do budowy i eksploatacji kolei konnej w Poznaniu i okolicach, położyło kolejne odcinki torów: ze Starego Rynku do Tumu (Katedry) przez Butelską (Woźną), Wielkie Garbary, Most Chwaliszewski i Chwaliszewo, a także od narożnika ulic Św. Marcina i Młyńskiej (Gwarnej) do Wielkich Garbar, przez Młyńską (Gwarną i Mielżyńskiego), Fryderykowską (23 Lutego), Wilhelmowską (Al. Marcinkowskiego), Magazynową (Solną), Małe Garbary, Szewską i Szeroką (Wielką). Tak więc już jesienią 1880 r. poznaniacy mogli korzystać z dwóch linii tramwaju konnego: "białej", kursującej co 6 min. na trasie Dworzec Centralny - Tum przez Stary Rynek, oraz "czerwonej", kursującej co 12 min. od Dworca Centralnego do Tumu przez Małe Garbary.

Także w roku 1880 powstała pierwsza zajezdnia tramwajowa wraz z warsztatami. Zlokalizowana została ona na terenie ówczesnej wsi Jeżyce, w miejscu zlikwidowanego rok wcześniej dworca kolei stargardzko-poznańskiej, przy ulicy Maryi (Gajowej), a obejmowała stajnię dla 80 koni, wozownię dla 20 wagoników, kuźnię oraz budynek mieszkalny dla inspektora zakładowego.

Przełomowym momentem w historii komunikacji miejskiej w Poznaniu był rok 1898, kiedy uruchomione zostały tramwaje elektryczne. Przygotowania do elektryfikacji rozpoczęto już w roku 1895, jednak dopiero 22 listopada 1897 r., spółka Posener Strasenbahn otrzymała zezwolenie na budowę i eksploatację normalnotorowej miejskiej kolei elektrycznej, przeznaczonej do przewozu osób i towarów. Oczywiście większość tras tramwajowych, jak również zajezdnię zmodernizowano i przystosowano do ruchu i obsługi tramwajów elektrycznych już wcześniej, dzięki czemu już 6 marca 1898 r. na linie wyjechały przystrojone girlandami wagony tramwaju elektrycznego.

Historia komunikacji autobusowej rozpoczęła się w roku 1925, kiedy to pojawiła się konieczność uruchomienia połączeń komunikacyjnych z odległymi i mniej zaludnionymi dzielnicami miasta. Brak środków na rozbudowę tras tramwajowych spowodował, że Poznańska Kolej Elektryczna zakupiła cztery autobusy marki Scemia i dnia 1 listopada 1925 r. uroczyście otwarła dwie pierwsze linie autobusowe: Stary Rynek ? Główna oraz Stary Rynek - Winiary. Od tej chwili datuje się intensywny rozwój komunikacji autobusowej; jeszcze tego samego roku otwarta została kolejna linia, a do roku 1929 przedsiębiorstwo dysponowało już 24 autobusami miejskimi, dla obsługi których w latach 1927-1929 wybudowano garaże na terenie zajezdni Gajowej (od strony ul. Zwierzynieckiej).

Nie sposób w kilku zdaniach opowiedzieć całej historii komunikacji miejskiej w Poznaniu. Śmiało można jednak stwierdzić, że od roku 1898 do dnia dzisiejszego, mimo wielokrotnie zmieniających się uwarunkowań prawnych i organizacyjnych, zawirowań historii, czy też warunków ekonomicznych, przewoźnik miejski, czy to Poznańska Kolej Elektryczna, państwowe Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, czy tez wreszcie obecne Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu Sp. z o.o., kierował się w swoich działaniach przede wszystkim interesem pasażerów. Nie można również pomijać znaczenia komunikacji miejskiej w ogólnym rozwoju przestrzennym i gospodarczym Miasta - sieć komunikacji zbiorowej jest bowiem "miejskim układem krwionośnym", i jej znaczenie jest niebagatelne. Tym bardziej więc uzasadnione jest dążenie do ocalenia i zachowania dla przyszłych pokoleń dorobku tej właśnie historii.